Viatoll (e-myto) to system poboru opłat drogowych, obowiązkowy dla wszystkich pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy. Viatoll działa w Polsce od lipca 2011r. i obejmuje swoim zasięgiem 2653 km dróg krajowych, ekspresowych i autostrad (docelowo do 2018r. ma działać na 7 tys. km dróg w Polsce). Tylko w roku bieżącym system wygenerował zyski rzędu 1,08 mld zł, a od początku jego istnienia do Krajowego Funduszu Drogowego wpłynęło ponad 2,406 mld zł.

Fakty i statystyki

Operator szacuje, że do Krajowego Systemu Poboru Opłat w 86,44% wpływają przychody z  elektronicznego systemu opłat oraz w 13,56% z opłat manualnych, pobieranych od kierowców pojazdów osobowych. Średnio dzienne przychody oscylują w granicach 3,3 mln zł. Oczywiście przychody uzależnione są w dużej mierze od sezonowości. Największe wpływy odnotowywane są okresie wakacyjnym (rekord zanotowano w lipcu 2013r.- ponad 113,45 mln zł). Wszystkie pieniądze trafiają na konto KFD i przeznaczane są na dalsze inwestycje w nową infrastrukturę oraz modernizację istniejącej sieci drogowej.

Na dzień dzisiejszy liczba zarejestrowanych w systemie pojazdów o DMC > 3,5t wynosi ponad 754 tys. i ma 402 tys. zarejestrowanych użytkowników (firm). W ciągu miesiąca notuje się ponad 50 mln przejazdów pod bramownicą. Łącznie aktywnych jest ponad 1,4 mln urządzeń pokładowych viaBOX zamontowanych w pojazdach. ViaBOX to małe urządzenie, które przesyła zakodowane informacje o pojeździe do przekaźników zainstalowanych na bramownicach. Dzięki viaBOX możliwe jest naliczanie należnej opłaty za przejazd drogami płatnymi. Urządzenie może być używane tylko w jednym pojeździe, dla którego została dokonana wcześniejsza rejestracja.

Według dostępnych informacji, sprzedano także ponad 6,6 tys. urządzeń viaAUTO dla użytkowników pojazdów osobowych o DMC ≤ 3,5t i motocykli oraz przekazano ponad 1,2 tys. urządzeń w użytkowanie służbom ratowniczym.

63,24% wszystkich pojazdów zarejestrowanych w systemie Viatoll należy do krajowych użytkowników, 5,8% do Niemców, 3,68% do Litwinów, 3,24% do Czechów, a pozostałe do Ukraińców, Rosjan, Słowaków, Rumunów, Węgrów, Białorusinów i Łotyszy.

Do najbardziej dochodowych dróg w systemie Viatoll należy A4  z zyskiem 179,44 mln zł za ostatnie pół roku, S8 z zyskiem 86,86 mln zł, A2 z zyskiem 52,38 mln zł, S7 z zyskiem 32,43 mln zł i A1 z zyskiem 28,75 mln zł.

Na rekordowe zyski wpływ mają także nałożone kary administracyjne. Łącznie przez ostatnie pół roku było ich 3101, a ogólna kwota jaka wpłynęła z tego tytułu wyniosła 5 361 861,24 zł.

01 grudnia nastąpiło piąte rozszerzenie systemu. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł 21,3 mln brutto. Wraz z ostatnimi rozszerzeniami sieci dróg płatnych pojawiło się 10 nowych Punktów Dystrybucji. Obecnie operator oferuje 219 Miejsc Obsługi Klienta, w tym: 17 Punktów Obsługi Klienta, 193 Punkty Dystrybucji oraz 9 Przygranicznych Punktów Dystrybucji.

Dbałość o środowisko

System Viatoll nie tylko przyczynia się do rozwoju obecnej sieci drogowej, ale także jest efektywnym narzędziem polityki środowiskowej. Wszystko za sprawą zróżnicowania stawek opłat dla pojazdów o różnych klasach Euro. Najniższe opłaty są przewidziane dla samochodów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin Euro 5 i Euro 6. To powoduje, że na polskich drogach od kilku miesięcy ubywa starszych pojazdów, a przybywa tych nowoczesnych i proekologicznych. Pod względem zarejestrowanych w systemie pojazdów już 33,26% ma normę Euro 5.

Podsumowanie

System Viatoll ma przynieść w 2014r. ponad 1,7 mld zł przychodów. Przedstawiciele GDDKiA podkreślają, że system spełnia swoje zadanie; przychody dla państwa systematycznie rosną, a koszty spadają. Jest on też pokazywany za granicą jako wzór.

Tylko czy tak samo usatysfakcjonowani są jego użytkownicy? Zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad twierdzi, że skala ewentualnych problemów jest minimalna (na milion transakcji miesięcznie przypada ok. 4-5 tys. zapytań i skarg). Czy to jednak nie jest dowód, że system w dalszym ciągu nie działa wystarczająco sprawnie? Również ostatni raport NIK odsłonił całą prawdę o funkcjonowaniu i przygotowaniu systemu, a jego wyniki były wręcz szokujące. Zdaje się jednak, że GDDKiA już o tym nie pamięta.