Kary za unikanie i utrudnianie kontroli w transporcie drogowym

Kontrola ITD, mandat za utrudnianie kontroli?

Pojazdy wykonujące przewóz drogowy (samochody osobowe i autobusy wykonujące przewóz osób oraz pojazdy ciężarowe przewożące rzeczy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony) podlegają na drodze kontroli służb ITD.

Kontrole ITD są dość szczegółowe i niestety często bardzo czasochłonne. Nierzadko zdarza się, że kierowcy próbują uniknąć nieplanowanych przestojów związanych z kontrolą, a tym samym chcą zapobiec opóźnieniom w transporcie. Zdarzają się także przypadki świadomego utrudniania lub całkowitego uniemożliwienia kontroli. Należy jednak pamiętać, że za takie zachowanie mogą grozić bardzo wysokie kary.

Stosowanie się do sygnałów i poleceń

Inspektorzy ITD władni są do przeprowadzania kontroli w transporcie drogowym; w tym do kontroli czasu pracy kierowcy, stanu technicznego pojazdu, sprawdzenia masy lub nacisku osi pojazdu, prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej i innych regulacji związanych z wykonywaniem przewozu, a także kontroli ruchu drogowego.

Podczas przeprowadzania kontroli drogowej inspektor jest uprawniony do wydania poleceń i sygnałów. Inspektor w warunkach dostatecznej widoczności podaje sygnały do zatrzymywania pojazdów – tarczą lub ręką, a w warunkach niedostatecznej widoczności – latarką ze światłem czerwonym albo tarczą ze światłem odblaskowym lub czerwonym. Inspektor jadący pojazdem samochodowym może podawać kierującemu pojazdem polecenia za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych czy świetlnych. Ponadto polecenie zatrzymania się może zostać podane przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego o zmiennym tonie. Polecenie do zatrzymania pojazdu podaje się w sposób zapewniający jego dostrzeżenie oraz bezpieczne zatrzymanie w miejscu wskazanym przez inspektora. Kierowca ma obowiązek stosować się do poleceń i sygnałów wydawanych przez inspektora.

Zignorowanie sygnału zatrzymania

Niezastosowanie się do poleceń i zignorowanie sygnału zatrzymania się to bardzo poważne wykroczenie. Grozi za nie mandat do 500 zł i 8 punktów karnych, a nawet areszt i zakaz prowadzenia pojazdów. Jeśli kierowca nie zatrzyma się do kontroli w wyznaczonym miejscu, funkcjonariusze ruszą w pościg. Zdarza się jednak, że kierowca wcale nie chce uniknąć kontroli, lecz po prostu nie zauważa sygnału np. planując w tym czasie wyprzedzenie innego samochodu. W takim przypadku grozi mandat do 500 zł i do 6 punktów karnych. Nic nie zwalnia bowiem kierującego pojazdem z obowiązku obserwowania całej szerokości drogi.

Próba ominięcia miejsca kontroli

Kierowcy ostrzegają się oczywiście nawzajem o kontrolach drogowych (najpopularniejszą formą jest CB radio). Posiadając taką wiedzę bardzo często kierujący świadomie podejmują decyzję o ominięciu miejsca kontroli poprzez wybór trasy alternatywnej. W ten sposób można jednak doprowadzić do złamania przepisów np. wjeżdżając w drogę, na której obowiązuje mniejszy nacisk osi lub wjazd na tę drogę jest zakazany dla samochodów ciężarowych. Za takie wykroczenia grożą wysokie grzywny (zarówno kierowcy za niestosowanie się do zakazów oraz przewoźnikowi za brak odpowiednich zezwoleń do poruszania się pojazdu z większym naciskiem osi po drogach niższej kategorii).

Niepoddanie się kontroli

Przystępując do czynności kontrolnych, inspektor może wydać polecenie unieruchomienia silnika pojazdu, otwarcia drzwi kabiny, a także polecenie opuszczenia pojazdu (w przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa lub uwarunkowanych charakterem kontroli). Inspektor ma prawo wejść do kabiny pojazdu oraz ładowni samochodu, skontrolować bak z paliwem, a także żądać od kierowcy okazania niezbędnych dokumentów (wymaganych przy danym rodzaju przewozu).

Kierowca jest zobowiązany udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty, udostępnić pojazd, umożliwić sporządzenie kopii dokumentów, umożliwić sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej (jeżeli może ona stanowić dowód) oraz umożliwić przekazanie oryginału zapisu urządzenia samoczynnie rejestrującego prędkość jazdy, czas jazdy i postoju lub karty kierowcy.

Jeśli kierowca z niewiadomych przyczyn uniemożliwi inspektorom wykonanie tych czynności (w całości lub w części), przewoźnik może liczyć się z mandatem w wysokości 10.000 zł. Przewoźnik otrzyma taki sam mandat w przypadku, gdy kierowca oddali się w sposób nieuprawniony od miejsca kontroli. Kierowcy grozi natomiast postępowanie mandatowe przed sądem.

Nieokazanie dokumentów

Za wyposażenie kierowcy w niezbędne dokumenty odpowiada przedsiębiorca lub podmiot wykonujący przewozy na potrzeby własne.

Jeśli kierowca nie okaże dokumentów do kontroli grozi mu grzywna 500 zł. Jeśli natomiast kierowca nie został wyposażony w odpowiednie dokumenty, mandat od 500 do 2.000 zł za każdy dokument (w zależności od rodzaju) otrzyma przewoźnik lub zarządzający transportem.

Aż 10.000 zł. kary grozi przewoźnikowi lub osobie odpowiedzialnej za wyposażenie kierowy w stosowne dokumenty za posługiwanie się sfałszowanymi dokumentami lub zawierającymi błędne lub niepełne informacje. Także kierowcy grozi mandat za nieokazanie poprawnych dokumentów. Posłużenie się dokumentem fałszywym, podrobionym lub przerobionym jest przestępstwem i zostanie ono jako takie zgłoszone do prokuratury.

Prawo do odmowy podpisania protokołu

Po zakończonej kontroli inspektor sporządza protokół z przeprowadzonej kontroli. Kierowca ma prawo odmówić podpisania protokołu jeśli nie zgadza się z ustaleniami kontroli lub w jego ocenie dokument został sporządzony nieobiektywnie. Kierowca musi jednak mieć dowody świadczące o braku stwierdzonych naruszeń. Dalsze wyjaśnienia składa się do organu, który rozpocznie postępowanie administracyjne.

Podsumowując

Do przeprowadzania kontroli w transporcie drogowym uprawnieni są inspektorzy transportu drogowego. ITD ma szereg kompetencji w tym względzie, a za łamanie przepisów grożą surowe kary (zarówno kierowcy jak i przewoźnikowi). Podczas kontroli inspektorzy mogą sprawdzić każdy element przewozu, dlatego zazwyczaj taka kontrola trwa bardzo długo. Nie mniej jednak nie warto próbować unikać, utrudniać czy uniemożliwiać tego procesu. Wystąpienie opóźnień i nieplanowanych przestojów w trakcie wykonywania zlecenia może być nieproporcjonalne do nałożonej kary.