Klasyfikacja uszkodzonych ładunków transportowych
Jak klasyfikować uszkodzenie ładunku?
Podczas przewozu i związanej z nim odpowiedzialnością przewoźnika mówi się o utracie, uszkodzeniu bądź ubytku ładunku. Zastanawiać może, czy określenia uszkodzenia i ubytek wymieniane są zamiennie, jaki jest ich zakres i co właściwie opisuje. Na czym polega utrata ładunku, czy tylko na jego kradzieży czy zgubieniu?
Tą kwestią zajął się kodeks cywilny, a dokładnie artykuł 788 tego kodeksu.
Ubytek ładunku stwierdza się w momencie, kiedy dochodzi do różnicy między masą przesyłki lub liczbą sztuk elementów, które składają się na całość przesyłki i określone zostały w momencie załadunku. Co ważne ubytek ma istotne znaczenie i może pociągnąć do odpowiedzialności przewoźnika w momencie nawet wówczas, gdy jego brak nie wpływa na jakość i wartość przesyłki. Przykładowo, gdy przewożone są elementy od siebie niezależne. Co istotne w przypadku ubytku ważne jest zachowanie wszelkich aktów staranności, zwłaszcza w momencie tworzenia poro kołu szkodowego. Nie wypełnienie tych warunków może doprowadzić do sytuacji, że roszczenie wobec przewoźnika wygaśnie.
O uszkodzeniu ładunku mówimy natomiast w chwili, gdy stwierdzona różnica między stanem przesyłki przyjętej do załadunku, a rozładunkiem wpływa na wartość ładunku. Do uszkodzenia może dojść w wyniku nieprawidłowego rozmieszczenia ładunku na pojeździe, a o tym, czy został on rozmieszczony w prawidłowy sposób powinien decydować przewoźnik i za to ponieść odpowiedzialność, gdyż w ramach jego obowiązków mieści się sprawowanie pieczy nad ładunkiem w momencie, kiedy jest on przewożony. Co prawda przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności jedynie w momencie, gdy do uszkodzenia przesyłko doszło podczas załadunku. Za prawidłowość tych czynności odpowiada nadawca. Dlatego bardzo ważna jest możliwość sprawowania nadzoru przez przewoźnika przy załadunku, co jak wiemy z praktyki coraz częściej jest niemożliwe. Przewoźnik powinien zabezpieczyć się odpowiednimi wpisami w liście przewozowym, które w razie uszkodzenia ładunku podczas załadunku zwolnią go z odpowiedzialności.
Utrata ładunku następuje najczęściej wskutek kradzieży przesyłki lub rozboju, czyli kradzieży połączonej z użyciem przemocy. Jednak trzeba podkreślić, że nie można mówić o utracie przesyłki w momencie, kiedy chociaż jej jakakolwiek część dotrze do odbiorcy, nawet gdyby to było samo opakowanie! W każdym takim przypadku, gdy dowieziona zostanie choćby fragmentarycznie przesyłka przewoźnik poniesieni odpowiedzialność za ubytek, a nie za utratę ładunku.
Artykuł 788 kodeksu cywilnego mówi o tym, że wysokość odszkodowania za utratę, ubytek czy uszkodzenie przewożonego ładunku nie może wynieść więcej niż zwykła wartość przesyłki. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy do doszło z ewidentnej i zamierzonej winy przewoźnika lub jego rażącego niedbalstwa.
Jak widać bardzo ważne jest odróżnienie trzech różnych możliwości powstania szkody, gdyż ich rodzaj wpływa bezpośrednio na odpowiedzialność, jaką poniesie przewoźnik oraz wysokość żądanego od niego odszkodowania.
