Czym jest międzynarodowy system gwarancyjny?

W kontekście rozmów o przepisach transportowych TIR pojawia się zagadnienie międzynarodowego systemu gwarancyjnego.

System ten został stworzony w celu zapewnienia, że ewentualne opłaty celne lub podatki, które powstaną w trakcie przewozu tranzytowego ładunku, zostaną pokryte w każdej chwili przez narodowe stowarzyszenie poręczające, jeśli przewoźnik nie będzie mógł ponieść za powstałe nieprawidłowości odpowiedzialności.

Działanie międzynarodowego systemu gwarancyjnego

Opiera się ono bowiem na tym, że każde narodowe stowarzyszenie, które reprezentuje interesy branży transportowej w danym kraju i zostało przez administrację celną uznane, gwarantuje na obszarze danego państwa wszelkie opłaty ceł i podatków, które mogą powstać w efekcie różnych nieprawidłowości powstałych podczas przebiegu tranzytu w ramach konwencji TIR. W skrócie: narodowe stowarzyszenia gwarantują opłaty ceł i podatków krajowych jak i zagranicznych przewoźników korzystających z karnetów TIR i wydanych przez to narodowe stowarzyszenie jak i stowarzyszenia innych krajów.

Łańcuch gwarancyjny

Wszystkie te stowarzyszenia tworzą poręczający łańcuch gwarancyjny, łączący wszystkie państwa TIR. Obecnie istniejący i dobrze funkcjonujący łańcuch jest administrowany przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego (International Road Transport Uniom – w skrócie IRU), której siedziba znajduje się w stolic Szwajcarii – Genewie. IRU to pozarządowa organizacja, która reprezentuje interesy przewoźników na całym świecie. Ten łańcuch gwarancyjny jest wspierany przez kilka dużych międzynarodowych firm ubezpieczeniowych i nadzorowany przez Radę Wykonawczą TIR (TIRExB).

Ważne jest, że w przypadku stwierdzonych jakichkolwiek nieprawidłowości władze celne nim zwrócą się do stowarzyszenia gwarantującego, powinny dochodzić swoich roszczeń od osób bezpośrednio odpowiedzialnych za naruszenia. Jeśli nie ma takiej możliwości, na przykład z powodu bankructwa firmy, odpowiedzialność przejmuje stowarzyszenie poręczające z kraju, w którym nieprawidłowość została wykryta. Wówczas to władze celne danego kraju zobowiązują stowarzyszenie do rozwiązania sprawy w oparciu o wewnętrzne przepisy państwa. Kolejnym krokiem jest zwrócenie się stowarzyszenia do łańcucha gwarancyjnego o zwrot poniesionych kosztów.

Limity finansowe

Istotną kwestią są limity finansowe, które ustalane są dla każdego kraju osobno. Zalecana maksymalna kwota, które można zażądać od krajowego stowarzyszenia wynosi obecnie 50 000 USD dla każdego karnetu, przy czym 200 000 USD dla karnetów TIR Tabacco/Alkohol.