Prędkość pojazdów w Polsce – wolniej, ale czy bezpieczniej?

Nawyki polskich kierowców są różne. Światło dzienne rzuca na nie najnowszy raport przygotowany na zlecenie Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przy Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju. Z przeprowadzonych badań wynika, że na naszych drogach kierowcy coraz chętniej jeżdżą z przepisową prędkością (choć ich odsetek pozostaje wciąż niski), jednakże nie zachowują bezpiecznej odległości między pojazdami. Gdzie i przez kogo najczęściej łamane są przepisy?

Metodologia pomiarów

Badania prędkości zostały przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego oraz firmę Heller Consult sp. z o.o. To pierwsze tak obszerne badania od ponad 5 lat wykonane zgodnie z nowo opracowaną metodologią pomiarów. Wykonano je w 94 wybranych punktach rozmieszczonych na drogach różnej kategorii na terenie całego kraju (punkty podzielono na 10 typów). Pomiary były prowadzone w każdym z punktów w trybie ciągłym przez 24 godziny, co pozwoliło na zgromadzenie danych o blisko 900 000 pojazdów.

Do pomiarów posłużył automatyczny, nieinwazyjny system pomiarów ruchu drogowego (ANSP), wykorzystujący technologię radaru prostopadłego o wysokiej częstotliwości. System składał się z urządzeń pomiarowych instalowanych w terenie oraz centrum monitoringu pracy systemu. Dane zbierane przez podzespoły pomiarowe były natychmiast przesyłane do centrum monitoringu, dzięki czemu zapewniona była ciągła kontrola nad pracą urządzeń oraz nieprzerwany podgląd wszystkich parametrów zbieranych przez system.

Pomiary ruchu prowadzono w okresie od września do listopada 2014 roku. Ze względu na inne warunki przeprowadzania badań w latach 2013 i 2014 nie można dokonać bezpośredniego porównania wyników.

Średnia prędkość pojazdów

Jak wynika z najnowszego raportu średnia prędkość badanych pojazdów wynosiła:

• 113 km/h na autostradach
• 104 km/h na drogach ekspresowych
• 81 km/h na drogach krajowych poza obszarem zabudowanym
• 82 km/h na drogach wojewódzkich poza obszarem zabudowanym
• 69 km/h na drogach powiatowych poza obszarem zabudowanym

oraz na obszarze zabudowanym (z podziałem na dzień i noc):

• 56 km/h w dzień i 66 km/h w nocy na drogach dwujezdniowych w stolicach województw
• 49 km/h w dzień i 58 km/h w nocy na drogach jednojezdniowych w stolicach województw
• 56 km/h w dzień i 66 km/h w nocy na przejściach dróg krajowych przez wsie i małe miasta.

Analiza uśrednionych prędkości potwierdziła, że pojazdy poruszają się z większą prędkością w nocy niż w ciągu dnia.

Podział na pojazdy lekkie i ciężkie

Na prędkość poruszania się pojazdów wpływają różnice parametrów technicznych oraz ich rozmiar. Szczegółowa ocena oszacowanych prędkości średnich pojazdów lekkich i ciężkich pozwoliła na wyciągnięcie wniosków, iż na obszarze niezabudowanym prędkości średnie pojazdów lekkich na drogach krajowych oraz wojewódzkich są większe niż na drogach powiatowych. Taka sama zależność dotyczy pojazdów ciężkich. We wszystkich przypadkach prędkości średnie w grupie pojazdów ciężkich na drogach krajowych oraz wojewódzkich były większe niż prędkość dopuszczalna. Przy ograniczeniu prędkości na obszarze niezabudowanym, na odcinkach dróg ekspresowych oraz autostrad we wszystkich przypadkach uśrednione wartości prędkości średniej pojazdów ciężkich były większe niż obowiązujący w tej grupie limit (uśrednione wartości prędkości średniej pojazdów lekkich nie przekroczyły odpowiednio limitów prędkości).

Przekraczanie dopuszczalnych limitów

Dopuszczalne limity prędkości zostały przekroczone w 57% przypadków. Najwięcej zaobserwowano ich na drogach dwujezdniowych w stolicach województw (71,9%), na przejściach dróg krajowych przez wsie i małe miasta (70,8%), na przejściach dróg wojewódzkich przez miasta powiatowe (70,6%), na przejściach dróg powiatowych przez wsie i małe miasta (62,1%), na autostradach (50%), na drogach ekspresowych (49,7%), na drogach jednojezdniowych w stolicach województw (45%), na drogach krajowych poza obszarem zabudowanym (42,1%), na drogach wojewódzkich poza obszarem zabudowanym (40,5%); najmniej na drogach powiatowych poza obszarem zabudowanym (14,7%).

Najwięcej kierowców przekraczających limity odnotowano w województwie lubelskim, opolskim, zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowieckim i wielkopolskim.

Niebezpieczne odstępy między pojazdami

Specyfikacja zebranych danych objęła także informacje o niebezpiecznych odstępach między badanymi pojazdami. Niestety nadal utrzymuje się negatywny trend w tym obszarze. Najwięcej przypadków odnotowano na dwujezdniowych ulicach w stolicach województw (25,6%), na drogach krajowych poza obszarem zabudowanym (21,1%), na przejściach dróg krajowych przez wsie i małe miasta (20,6%), na jednojezdniowych ulicach w stolicach województw (19,3%), na autostradach (16,8%), na drogach ekspresowych (13,7%), na przejściach dróg wojewódzkich przez miasta powiatowe (11,7%), na drogach wojewódzkich poza obszarem zabudowanym (10,5%), na przejściach dróg powiatowych przez wsie i małe miasta (9,5%), najmniej na drogach powiatowych poza obszarem zabudowanym (8,8%).

Wpływ na prezentowane wyniki ma głównie natężenie ruchu. Można stwierdzić, że problem jazdy z niebezpiecznymi odstępami jest istotny przede wszystkim na drogach krajowych, a drugorzędny na drogach wojewódzkich i powiatowych. Najwięcej pojazdów jadących z niebezpiecznymi odstępami odnotowano w województwie dolnośląskim, pomorskim, mazowieckim i wielkopolskim.

Podsumowując

Na podstawie przeprowadzonych badań dowiadujemy się, że w roku 2014 zanotowana średnia prędkość pojazdów na obszarze zabudowanym oraz niezabudowanym była niższa niż w roku poprzednim. Także udział przekroczeń prędkości dopuszczalnej był niższy niż w roku poprzednim. Niestety udział odstępów niebezpiecznych między pojazdami był wyższy w stosunku do tego samego okresu rok wcześniej. Raport jest bardzo efektywny i dokładny przede wszystkim dzięki wykorzystaniu nowoczesnego sprzętu pomiarowego.

Niemniej jednak obserwowane pozytywne zmiany w zachowaniu kierowców wynikają w dużej mierze z rozbudowy i modernizacji infrastruktury drogowej, działań służb w obszarze nadzoru, szeregu inicjatyw w zakresie edukacji oraz usprawniania systemu ratownictwa. Miejmy nadzieję, że w przyszłym roku wyniki badania będą jeszcze bardziej satysfakcjonujące, gdyż jak wiadomo jazda z dużą prędkością jest niebezpieczna nie tylko dla kierowców i pasażerów, ale także dla pozostałych uczestników ruchu drogowego.