Opakowania – najprostsza forma ochrony ładunku

Opakowania, czyli jak chronimy ładunki

Opakowania służą ochronie różnorodnych produktów przed wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych, zapobiegają narażeniom oraz ubytkom naturalnym. Opakowania są szeroko wykorzystywane także w transporcie, gdzie całkowicie i skutecznie zabezpieczają przechowywany towar przed czynnikami mechanicznymi i klimatycznymi jakie występują podczas przewozu i przejściowego składowania towaru na całej jego drodze. Umożliwiają one też szybkie, sprawne i tanie przemieszczanie towaru od producentów do konsumentów oraz pozwalają na identyfikację towarów w procesach dystrybucji.

Warto zatem poznać wszystkie rodzaje i funkcje opakowań, a także zwrócić uwagę na jakość zastosowanego opakowania.

Opakowania w systemach logistycznych

Opakowanie to gotowy wyrób, mający za zadanie ochronę opakowanego towaru przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych a także ochronę otoczenia przed szkodliwym działaniem ładunku. Opakowanie umożliwia przemieszczanie wyrobów podczas magazynowania, transportu, sprzedaży i użytkowania oraz informuje o zawartości (wszystkie wyroby w opakowaniach będące przedmiotem wymiany towarowej winny być zaopatrzone w odpowiednie znaki i nośniki niezbędnych informacji).
Opakowania mogą występować w różnej formie i mogą być zrobione z różnych materiałów np. z papieru, z kartonu, z tektury (pudła, owinięcia, torby, tutki, bębny), ze szkła (butle, słoje, ampułki, balony), z metalu (puszki, pudła, butle), z tworzyw sztucznych, z drewna (skrzynie, klatki, beczki) itp. W zależności od tej formy opakowania mogą mieć rożne funkcje.
Podział opakowań występuje ze względu na podatność na składanie i rozbieranie (sztywne, składane, rozbieralne), ze względu na zasięg obrotu (krajowe, eksportowe), ze względu na możliwość wykorzystania w obrocie (jednorazowego użytku, wielorazowego użytku), ze względu na sposób rozliczenia w obrocie towarowym (sprzedawane, zwrotne) oraz ze względu na wpływ na środowisko naturalne (nadające się do recyklingu, nie nadające się do recyklingu, ulegające biodegradacji, nie ulegające biodegradacji).
Opakowania dzielą się też według funkcji, jakie spełniają. I tak wyróżniamy:
• Opakowania jednostkowe – zawierają określoną ilość towaru przeznaczoną do sprzedaży detalicznej, chronią przed ubytkiem ilościowym i jakościowym;
• Opakowania zbiorcze – służą do zapakowania określonej liczby sztuk produktu bez lub w opakowaniu jednostkowym, zazwyczaj stosowane są w procesach transportu i magazynowania,
• Opakowania transportowe – stanowią opakowania produktów luzem lub opakowań jednostkowych lub zbiorczych, zazwyczaj stosowane są w procesach transportu i magazynowania.

Opakowania transportowe

Opakowania transportowe przede wszystkim chronią towar przed niekorzystnym oddziaływaniem czynników klimatycznych, fizyko-chemicznych (wilgotność, energia cieplna, energia świetlna, promieniowanie), biologicznych (mikroorganizmy, szkodniki) i mechanicznych (wstrząsy, uderzenia, naprężenia). Ze względu na konstrukcję opakowania transportowe dzielą się na częściowo osłaniające wyroby (klatki, kosze, pojemniki ażurowe) oraz całkowicie osłaniające wyroby (beczki, kanistry, worki).
Rodzaj i jakość zastosowanego opakowania transportowego ma wpływ na technologię wykonywanych prac przeładunkowych, wysokość kosztów transportu oraz efektywność wykorzystania przestrzeni magazynowej. Dobór opakowań musi uwzględniać rodzaj towaru i jego podatność transportową, wartość towaru, rodzaj i czas trwania transportu, środki transportowe zastosowane do przewozu, wymagania kupującego i innych podmiotów sformułowane w dokumentach oraz przepisy sanitarne.

Rodzaje jednostek ładunkowych

Jednostka ładunkowa zawiera pewną liczbę opakowań ładunku, zestawionego w jedną całość przy wykorzystaniu pomocniczych środków wiążących lub urządzeń transportowych, w sposób zapewniający trwałość jej kształtu, wymiarów i zawartości, od miejsca jej zestawienia poprzez cały łańcuch transportowy aż do chwili rozformowania. Umożliwia ona też pełną mechanizację przeładunków na drodze swego przebiegu, z zachowaniem warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przy przewozie, przeładunkach i składowaniu.
Wśród opakowań ładunkowych wyróżniamy palety, pakiety i kontenery. Jeśli chodzi o palety, to dzielimy je na palety jednokrotnego użytku, wielokrotnego użytku, płaskie (jednopłytowe, dwupłytowe), skrzyniowe (szczelne, ażurowe: siatkowe, szczebelkowe), słupkowe, płaskie z nadstawkami, specjalne (stelażowe). Opakowania formowane w jednostki ładunkowe (opakowania transportowe) powinny mieć wymiary dostosowane do znormalizowanych palet. Paletyzacja przynosi ogromne korzyści m.in.: pozwala na zwiększenie mechanizacji prac transportowo-magazynowych, zmniejszenie udziału pracy w tychże procesach, skrócenie postoju pojazdów i lepsze ich wykorzystanie, zmniejszenie strat towarowych oraz zmniejszenie zapotrzebowania na powierzchnię składową z powodu łatwej możliwości piętrzenia ładunków.
Pakiety to z kolei jednostki ładunkowe złożone co najmniej z dwóch sztuk tego samego rodzaju ładunku, zestawione bez użycia tradycyjnej palety lub kontenera w sposób zapewniający trwałość jej formy i masy.
Kontener to jednostka wyposażenia transportowego o charakterze trwałym, skonstruowana w sposób pozwalający na łatwe napełnianie i opróżnianie. Jest ona specjalnie zaprojektowana dla ułatwienia transportu towarów jednym lub wieloma środkami transportu bez przeładunku. Kontenery wyposażone są w urządzenia, które zapewniają łatwość manipulacji, szczególnie podczas przemieszczania z jednego środka transportowego na drugi. Pod względem konstrukcji kontenery dzieli się na: skrzyniowe (zamknięte, otwarte), specjalizowane (uniwersalne z dodatkowym wyposażeniem), specjalne (zbiornikowe bezciśnieniowe i ciśnieniowe, płytowe, typu płytowego, inne), specjalnego przeznaczenia (np. warsztaty, mieszkalne, kontenerowe oczyszczalnie ścieków itp.), elastyczne (głównie do ładunków sypkich luzem).
Podsumowując
Opakowania odgrywają niebagatelną rolę w procesach transportowych oraz w procesach przeładunkowych. Zabezpieczają one ilość i jakość towarów, a także pozwalają na identyfikację ładunków. Dobre opakowanie transportowe powinno zapewnić nie tylko właściwą ochronę przewożonemu artykułowi, ale także zagwarantować mu odpowiednie warunki składowania. Odpowiednio zaprojektowane i właściwie wykonane opakowanie transportowe jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania łańcucha dostaw.