ViaToll narzędziem Skarbu Państwa. Czyli przewozy drogowe pod ścisłą kontrolą
System viaTOLL wsparciem dla organów państwowych
- Sprawny system poboru opłat drogowych w Polsce
- Narzędzie represji dla służb celnych, skarbowych i podatkowych
- Podsumowanie
Elektroniczny system poboru myta w niektórych krajach Europy służy nie tylko do pobierania opłat z tytułu przejazdu płatnymi odcinkami dróg, ale także pozwala na kontrolę wewnętrznych granic państw członkowskich i ograniczenie działalności przestępców. Również i polskie służby mogłyby wykorzystywać viaTOLL do walki np. z przemytem, wyłudzeniami, czy przeładowanymi pojazdami. Aby jednak umożliwić organom ścigania skuteczną kontrolę i wychwycenie nieprawidłowości potrzebna jest rozbudowa obecnego systemu o dodatkowe moduły.
Na czym miałby polegać dalszy rozwój systemu aby stał się on narzędziem represji wobec nieuczciwych firm? Na te pytanie znajdziemy odpowiedź w najnowszym raporcie Fundacji Republikańskiej, w którym przedstawiono najważniejsze analizy, wnioski i rekomendacje.
-
Sprawny system poboru opłat drogowych w Polsce
System viaTOLL został wdrożony w lipcu 2011 r. Obecnie sieć dróg objęta mytem elektronicznym w Polsce wynosi ponad 3300 km dróg. Dotyczy ono niektórych autostrad, dróg ekspresowych oraz wybranych odcinków dróg niższej kategorii. Opłata za przejazdy przez pojazdy ciężarowe o DCM > 3,5 t. oraz autobusy jest wnoszona wyłącznie w formie elektronicznej (kierowcy pojazdów ciężkich zobowiązani są do posiadania odpowiedniego urządzenia). Opłaty za przejazd zostają naliczone automatycznie na podstawie przebytego dystansu. W przypadku pojazdów lekkich o DCM < 3,5 t. opłaty mogą być realizowane w tradycyjny (manualny) sposób.
System viaTOLL był wielokrotnie unowocześniany od momentu jego wprowadzenia. Miało to na celu poprawienie jego funkcjonalności oraz dostosowanie do nowych wymogów prawnych. Obecnie system posiada wiele użytecznych możliwości, które mogą zostać wykorzystane nie tylko do poboru oraz kontroli poboru opłat.
Takie wnioski płyną z raportu „System poboru opłat drogowych” opracowanego przez Fundację Republikańską przy współpracy z ITS Polska. Wynika z niego, iż techniczne możliwości systemu viaTOLL mogą z powodzeniem wspierać działalność służb celnych, skarbowych oraz podatkowych.
-
Narzędzie represji dla służb celnych, skarbowych i podatkowych
Współpraca między odpowiednimi służbami a operatorem systemu mogłaby polegać na:
- dostępie do informacji na żądanie (informacji o konkretnym pojeździe lub ruchu towarowym),
- stałym dostępie do informacji (służby mogłyby samodzielnie przetwarzać informacje zawarte w bazie danych za pomocą wtyczki do systemu, umożliwiającej bezpośrednie podłączenie).
System viaTOLL mógłby znaleźć zastosowanie w prowadzeniu statystyk oraz monitorowaniu ruchu towarowego na przejściach granicznych. Pomogłoby to służbom w tworzeniu obszarów ryzyk i identyfikowaniu zagrożeń dla systemu podatkowego lub celnego.
Ale informacje z systemu viaTOLL mogłyby być również wykorzystane jako dowody w sprawach skarbowych; przede wszystkim dotyczących wyłudzeń podatku VAT, jak również w sprawach uchylania się od opodatkowania akcyzy (działalność szarej strefy). W jednym i drugim przypadku skala problemu jest bardzo duża.
System viaTOLL mógłby działać jako narzędzie wspierające administrację skarbową i podatkową (w szczególności wywiad skarbowy). W sytuacji gdy służby podejrzewałyby podatnika (lub grupę podatników) o wyłudzenia, mogłyby wykorzystać dowody z systemu viaTOLL do potwierdzenia swoich przypuszczeń. Można byłoby ustalić czy za pomocą konkretnych pojazdów był dokonywany wywóz towarów, kiedy wróciły one do bazy, czy pojazdy te wracały z towarami itp. W ten sposób można byłoby łatwo ustalić czy dany transport jest częścią rzeczywistego obrotu gospodarczego. Z drugiej strony system pomógłby uczciwym przedsiębiorcom, potwierdzając że transport towarów poza granice Polski faktycznie się odbył i podatnikowi należy się zwrot podatku VAT.
Dodatkowo system byłby niezwykle skuteczny w identyfikacji korytarzy i miejsc docelowych przemytu kontrabandy. Służby skarbowe mogłyby analizować ilość wwożonej do kraju benzyny i oleju napędowego oraz trasy przejazdu tych produktów. Mógłby też pozwolić na zlokalizowanie nielegalnych składów paliwowych.
Co więcej system viaTOLL mógłby służyć do automatycznego ważenia pojazdów. Dzięki temu można byłoby wyeliminować przeładowane samochody z polskich dróg oraz wykrywać fikcyjne transporty służące wyłudzeniom VAT. Potrzebne jest jednak rozbudowanie systemu o nowe moduły, np. służące do odczytywania tablic i ważenia pojazdów.
- Podsumowanie
Elektroniczny system poboru myta jest z powodzeniem wykorzystywany przez służby skarbowe w Czechach i Austrii. Także rodzimy viaTOLL mógłby zostać przystosowany do monitoringu ruchu towarowego w czasie rzeczywistym. Lokalizowanie pojazdów i śledzenie ich tras stworzyłoby zupełnie inne możliwości identyfikacji ryzyka a także pozwoliłoby na skuteczną walkę z przemytem i wyłudzeniami VAT. System pomógłby także w tworzeniu statystyk dotyczących wymiany towarowej z państwami UE.
Jak się okazuje viaTOLL nie wymaga istotnych modyfikacji i ponoszenia wysokich nakładów finansowych na nowe funkcjonalności. Należy jednak konsekwentnie go rozwijać i obejmować kolejne odcinki dróg opłatami. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa w przyszłym roku podejmie decyzję co do przyszłości polskiego systemu poboru opłat.
Informacja za: www.fundacjarepublikanska.org „System poboru Opłat Drogowych” Fundacja Republikańska -opracowanie na zlecenie i przy współpracy z ITS Polska.